15خرداد هر سال بهترین فرصت و بهانه‌ای است برای بازخوانی و مرور  شاخص‌های جوان مؤمن و انقلابی است؛ چرا که جوانان مؤمن و انقلابی در 15 خرداد سال 42 حماسه و رویداد درس آموزی را برای تاریخ انقلاب اسلامی به یادگار گذاشتند که سرآغاز فصل جدیدی از زندگی آگاهانه و هوشمندانه بود. به طور قطع و یقین می‌توان این چنین ادعا کرد اگر حماسه عزتمندانه 15 خرداد سال 42 زیبایی‌های خود را به رخ تاریخ نمی‌کشید در زمان کنونی نظاره‌گر خیل کثیری از جوانان مؤمن انقلابی برای تشکیل تمدن نوین اسلامی نبودیم. در این نوشتار سعی داریم به بهانه این رخ داد تاریخی و برخی از صفحات منشور انقلابی‌گری را در عصر جدید مورد واکاوی قرار دهیم.

 
15 خرداد بهانه‌ای برای بازخوانی منشور انقلابی‌گری

 
1-شجاعت و غیرتمندی
یکی از زیباترین و با ارزش‌ترین شاخص‌های سبک زندگی مؤمن انقلابی، برخوردار از  عنصر شجاعت و غیرتمندی است. «أَلا إِنَّ أَولِیاءَ اللَّهِ لا خَوفٌ عَلَیهِم وَلا هُم یَحزَنونَ؛[1]آگاه باشید (دوستان و) اولیای خدا، نه ترسی دارند و نه غمگین می‌شوند!». این عنصر زیبای اخلاقی موجب می‌شود، افراد بزدلی و ترس را از خود دور نمایند و برای رسیدن به آرمان‌های پاک و الهی، خطرپذیر شوند. افراد شجاع و غیرتمند هرگونه محافظه کاری و انزوا طلبی و خواری و ذلت را به خود راه نمی‌دهند؛ از این رو با رشادت و حماسه بی‌بدلیلی در صحنه‌های پُرخطر حاضر می‌شوند؛ شاخص زیبایی که جلوه هایی از آن را می توان در ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ در سبک و سیاق مردم مؤمن و انقلابی شهرهایی همچون قم، ورامین، تهران، و برخی از شهرهای دیگر که در اعتراض به دستگیری امام خمینی(ره) مشاهده کرد. همین عنصر بی بدیل، بود که  پیروزی و موفقیت جبهه انقلاب را در روزهای سخت به جبهه انقلابی نوید می‌داد: در منابع روایی از امام على (علیه السلام) نقل شده است: «اَلشَّجاعَةُ نُصرَةٌ حاضِرَةٌ وَ فَضیلَةٌ ظاهِرَةٌ؛[2]شجاعت، نصرتى نقد و فضیلتى آشکار است». در زمان کنونی نیز نیروی‌های جوان و انقلابی می‌بایست به یاوه‌گویی‌های ابرقدرت‌های جهانی بی‌اعتنا بوده و ترس و خوفی را به خود راه ندهند و برای پیش برد آرمان‌های ناب اسلامی با شجاعت و غیرتمندنی موتور پیشران انقلاب را به سوی تمدن نوین اسلامی روشن نگه دارند.
 
2-صبر و استقامت
دومین عنصر و شاخص منشور انقلابی، صبر و استقامت است. موفقیت‌های بزرگ همواره در سایه صبر هوشمندانه و استقامت انقلابی و مجاهدانه قابل دست‌یابی است، باید به این موضوع توجه داشت که دست‌یابی به آرمان‌های رفیع قرآنی هیچ‌گاه با راحت طلبی و فرار از سختی و مشکلات بدست نمی‌آید؛ کما اینکه این وعده الهی است که می‌فرماید: «إِنَّ الَّذینَ قالُوا رَبُّنَا اللَّهُ ثُمَّ اسْتَقامُوا تَتَنَزَّلُ عَلَیْهِمُ الْمَلائِکَةُ أَلاَّ تَخافُوا وَ لا تَحْزَنُوا وَ أَبْشِرُوا بِالْجَنَّةِ الَّتی‏ کُنْتُمْ تُوعَدُونَ؛[3]به یقین کسانى که گفتند: «پروردگار ما خداوند یگانه است!» سپس استقامت کردند، فرشتگان بر آنان نازل مى‌‏شوند که: «نترسید و غمگین مباشید، و بشارت باد بر شما به آن بهشتى که به شما وعده داده شده است!».  انقلابیون سال 42 شمسی با سینه‌های ستبر کرده به مصاف با گلوله و سرب‌های داغ رفتند. اگر استقامت و پیداری مجاهدان 15 خرداد 42 نبود، در زمان کنونی نمی‌توانستیم بر سر سفر حکومت اسلامی با آرامش و ایمنی بنشینیم.
از جمله شاخص‌ها و عناصر منشور انقلابی‌گری، تحول آفرینی و پیشگام بودن در عرصه‌های مختلف علمی، اخلاقی، سیاسی، اخلاقی، اقصادی... است.در زمان کنونی بیش از پیش نیازمند صبر انقلابی هستیم، چرا که کیان اسلامی از جنبه‌های مختلف فرهنگی، سیاسی و اجتماعی، اقتصادی، علمی و نظامی تحت ناجوانمردانه‌ترین سختی‌های تاریخ بشریت قرار گرفته است، در دنیایی زندگی می‌کنیم که ابرقدرت‌های جهانی حتی از رسیدن دارو و درمان به بیماران صعب العلاج خودداری می‌نمایند در این فضایی که جان افراد مظلوم بیش از پیش در خطر ناامنی و سختی قرار گرفته، می‌بایست با اتکا به نیرو و توان داخلی و با مدد گرفتن از امدادهای غیبی مانع اثر بخشی تحریم‌های ناجوانمردانه بین المللی باشیم. در عبارتی زیبا و درس آموز مقام معظم رهبری دست‌یابی به آرمان‌های ناب اسلامی را در سایه اجتناب از راحت‌طلبی معرفی می‌فرمایند. «این عزّت ملّی، این پیشرفت علمی، این استقلال سیاسی، این زنده ماندن آرمان های انقلابی و... به آسان به دست نمی‌آید».[4]
 
3-عزم، اراده، شور انقلابی و توکل به اللّه
عزم و اراده انقلابی یکی از شاه کلیدهای اصلی موفقیت در گردنه‌های سخت و طاقت فرسا است. برای رسیدن به قلّه موفقیت باید اراده و عزمی جهادی و انقلابی وجود داشته باشد، بدون تصمیم راسخ و محکم چگونه می‌توان امیدی به فتح خاک‌ریزهای اقتصادی، علمی، اجتماعی و سیاسی داشت، تمام کمپانی‌های خبر پراکن دنیا سعی دارند با القاء یأس و ناامیدی عنصر عزم و اراده را در جبهه انقلابی تضعیف و تخریب نمایند. اگر عزم را از سبک زندگی جوان مؤمن و انقلابی حذف نمایند نتیجه آن چیزی جز کسالت، بی‌حالی، رخوت و ارتجاع نخواهد بود. البته بر اساس منطق و فرهنگ قرآن این عزم و اراداه باید با استعانت از باری تعالی همراه باشد: «فَإِذا عَزَمتَ فَتَوَکَّل عَلَى اللَّهِ ۚ إِنَّ اللَّهَ یُحِبُّ المُتَوَکِّلینَ؛[5] امّا هنگامی که تصمیم گرفتی، (قاطع باش! و) بر خدا توکل کن! زیرا خداوند متوکلان را دوست دارد».

مقام معظم رهبری(حفظه اللّه) در خصوص حفظ و تقویت عنصر عزم و شور انقلابی این چنین بیان داشته‌اند: «مشکلات زیادی در سر راه هست؛ عزم و اراده‌ی لازم است، نگاه به دور دست لازم است، این عزم و اراده باید باقی بماند این شور انقلابی باید روز به روز افزایش پیدا کند».[6] پیشرفت و پسرفت جوامع، وابسته به اراده‌ و عملکرد انسانها نقطه‌ی مقابل انقلاب، ارتجاع است. خیلی از انقلابهای دنیا مبتلا به ارتجاع شدند؛ یعنی بعد از آنکه پنج سال، ده سال، پانزده سال از شروع انقلاب گذشت، به خاطر بی‌اهتمامی‌هایشان مبتلا شدند به ارتجاع، به عقب‌گرد؛ این ارتجاع، نقطه‌ی مقابل انقلاب است. و هر دو -یعنی هم پیشرفت انقلابی، هم پسرفت به معنای ارتجاع- بستگی دارد به اراده‌ی انسانها؛ انسانها اگر چنانچه درست حرکت بکنند، درست پیش خواهند رفت؛ اگر چنانچه غلط حرکت بکنند، پس‌رفت خواهند داشت.[7]
 
4- پویایی،تحوّل‌خواهی و تحوّل‌انگیزی و پیشگامی در تمام عرصه‌ها
از جمله شاخص‌ها و عناصر منشور انقلابی‌گری، تحول آفرینی و پیشگام بودن در عرصه‌های مختلف علمی، اخلاقی، سیاسی، اخلاقی، اقصادی... است. تحوّل‌خواهی؛ گرایش مستمر به بهتر شدن و اجتناب از تحجّر است، یعنی اکتفا نکردن به داشته‌های موجود؛ منشأ تحوّل میتواند این باشد، در موارد زیادی تحوّل به معنای این است که ما به آنچه داریم، به داشته‌هایمان اکتفا نمیکنیم، یک قدمی بالاتر، یک مرحله‌ای جلوتر را دنبال می‌کنیم. البته هر تحوّل صحیح احتیاج دارد به پشتوانه‌ی فکری؛ یعنی هر حرکت بی‌پشتوانه‌ی فکری را نمیشود تحوّل دانست.[8]

 بر این اساس نیروی انقلابی باید همیشه در حال پیشرفت و حرکت به سوی قله‌های ترقی باشد، این شاخص موضوعی است که با سبک زندگی مؤمن انقلابی عجین شده است، چرا که دارای بن مایه‌های فرهنگی و مذهبی است، و در این خصوص وظیفه و تکلیف سنگینی بر عهده دارد؛ کما اینکه در منابع روایی از امام موسی کاظم(علیه‌‏السلام) این چنین نقل شده است: «مَن استَوى یَوماهُ فَهُوَ مَغبونٌ و مَن کانَ آخِرُ یَومَیهِ شَرَّهُما فَهُوَ مَلعونٌ و مَن لَم یَعرِفِ الزِّیادَةَ فی نَفسِهِ فَهُوَ فی نُقصانٍ و مَن کانَ إلَى النُّقصانِ فَالمَوتُ خَیرٌ لَهُ مِنَ الحَیاةِ؛[9] کسى که دو روزش با هم برابر باشد، زیان کار است. کسى که امروزش بدتر از دیروزش باشد، از رحمت خدا به دور است. کسى که رشد و بالندگى در خود نیابد، به سوى کاستى‏‌ها مى‏‌رود و آن که در راه کاستى و نقصان گام بر مى‏‌دارد مرگ برایش بهتر از زندگى است».
 
پی‌نوشت‌ها:
[1]. سوره مبارکه یونس آیه ۶۲.
[2]. عیون الحکم و المواعظ(لیثی) ص 50 ، ح 1271.
[3]. سوره مبارکه فصلت، آیه 30.
[4]. بیانات رهبری در دیدار با خانواده معظم شهدا و ایثارگران استان سمنان، 18 آبان سال 85.  
[5]. سوره مبارکه آل عمران آیه ۱۵۹.
[6]. بیانات رهبری در دیدار با بسیجیان استان قم، 2 آبان 89.
[7]. سخنرانی تلویزیونی رهبری به مناسبت سی‌ویکمین سالگرد رحلت امام خمینی: ۱۳۹۹/۰۳/۱۴.
[8]. همان.
[9]. بحارالأنوار، جلد 78، صفحه327.